Stanford, een van de beste universiteiten van de wereld, heeft eind februari een onderzoek afgerond naar de psychologische achtergronden van “Zoom fatigue”. Het woord zegt het al: die specifieke vorm van vermoeidheid die we sinds een jaar allemaal kennen, nu we thuis massaal aan het video-vergaderen zijn. Stanford-onderzoeker Jeremy Bailenson komt tot 4 oorzaken van deze moeheid. Die herkennen we ongetwijfeld. De achtergronden zijn wat minder bekend en wel érg interessant. Natuurlijk wordt de beschrijving van iedere oorzaak afgesloten met een praktische tip. Continue reading “Stanford: 4 oorzaken van Zoom-moeheid”
Complexiteit, maakbaarheid en bewustzijn
Karl Popper heeft in een van zijn hoofdwerken een interessante, bijna ironische observatie over maakbaarheid in relatie tot complexiteit, aan de hand van een begrip dat dezer dagen welig tiert, de complottheorie. De denkfout, zegt hij, bij de aanhangers van complottheorieën is dat zij menen dat instituties zo zijn te construeren dat ze voornemens en plannen helder en succesvol kunnen realiseren. Maar, zegt hij, een moderne maatschappij kenmerkt zich er veel meer door dat het een complexe structuur met ongedachte gevolgen produceert. Daarom zal geen enkel complot, hoe briljant ook, slagen. De realisatie zal altijd sneuvelen als gevolg van de complexiteit van de sociale werkelijkheid.
Complexiteit en maakbaarheid zijn beide typische symptomen van het moderne bewustzijn, en ze bijten elkaar. Complexe systemen zijn niet maakbaar, in constructivistische zin, ze vereisen een andere wijze van sturing. De samenloop van complexiteit en de maakbaarheidsidee creëert een impasse: de pretentie/onmacht paradox
Onze kijk op complexiteit wordt bepaald door het bewustzijn van waaruit we kijken. En bewustzijn is te beschouwen als de manier waarop we naar de wereld en onszelf kijken, deze zien en waarnemen, en ze daarom zo beleven.
En wat we waarnemen en ervaren beschouwen we als de werkelijkheid. Continue reading “Complexiteit, maakbaarheid en bewustzijn”
Voorbij de maakbaarheidsillusie
Het heeft geen zin om de volgende steen in de vijver van de polarisatie te gooien bij een beschouwing van de coronacrisis. Laten we nuchter kijken naar de fenomenologie van het handelen van staat en politiek. De staat heeft gedaan wat in een risico-vrezende maatschappij met een maakbaarheidsobsessie verwacht kan worden, al is het maar omdat iedereen hetzelfde deed.