Twitter en het pijnlichaam

Wie kent hem niet, Eckhart Tolle, de guru met de allure van de sympathieke buurman, met zijn onafscheidelijke spencer en onverwoestbare glimlachje? Maar deze buurman is schrijver van bestsellers wereldwijd, vriend van Oprah Winfrey, en inspiratiebron van 700.000 volgers op Twitter en 2 miljoen op Facebook. Geen kleine jongen.

Tolle heeft in zijn boek “de Kracht van het Nu” het begrip “pijnlichaam” geïntroduceerd. Het pijnlichaam is die dimensie van het ego waar alle niet verwerkte trauma’s sluimeren. Het pijnlichaam voedt zich met alles wat zich afspeelt in ons hoofd, onze oordelen en negatieve gedachten. Als we ons identificeren met deze gedachten vinden we onszelf stom, lelijk, mislukt…. Omdat we die helse malende machine in ons hoofd steeds maar aandacht blijven geven wordt dit negatieve zelfbeeld voortdurend versterkt. Zo blijft het pijnlichaam in leven en kan het zelfs groeien. 

Duizenden, misschien miljoenen mensen kwellen zichzelf met deze identificatie met het ego. Burn-out, stress, onmacht, agressie, je hoeft geen psycholoog te zijn om te zien en te weten dat er onnoemelijk veel psychisch leed is in de westerse wereld waarvoor men massaal bij Eckhart aanklopt. Zijn boeken, vlogs en cursussen leren je om je bewust te worden dat je relatieproblemen, je stress, je burn-out, je borderline gedrag dat pijnlichaam als bron hebben. Én leren je wat je eraan kunt doen.

Ondertussen, in San Francisco, USA. Van start gegaan in 2006, op stoom gekomen in 2010, het sociale medium Twitter. Wat een geinig idee! Laagdrempelig, gratis voor iedereen toegankelijk, korte berichten posten van 140 tekens, later 280 tekens. Feest van de vrijheid van meningsuiting, pijler van de democratie, hazewind van de nieuwsgaring, dat was het!

Maar ook met, meer dan enig ander sociaal medium, de volgende kenmerken:

Kort: iedere verdieping is onmogelijk, context is afwezig, en daardoor; 

Snel: posten, re-tweeten in een flits, zonder distantie, zonder reflectie, zonder tot 10 te tellen. 

… en overal: deze veelal contextloze kreten wordt millionfold het universum in gekaatst.

Het format van Twitter, appelleert door haar doelbewust gekozen technische principes vooral aan ons limbisch systeem, het deel van onze hersenen waar onze emoties en instincten worden gereguleerd. Het limbisch systeem is een oud en belangrijk deel van onze hersenen, maar niet erg geschikt voor rationaliteit, verdieping, samenhang en nuance. Al die eigenschappen die we in deze wereld nodig hebben om onze ingewikkelde wereldproblemen op te lossen. Het Twitter-principe leidt tot escalatie op escalatie van links of van rechts, van agressie, boosheid, verontwaardiging en beter-weten. Het Twitter-principe is het ego pur. Twitter is een product dat weloverwogen gemaakt is zoals het gemaakt is om voortdurend onze aandacht te trekken via onze instincten. Dat het daardoor vaak aan het ongeduldige, geïrriteerde en betweterige in ons appelleert, jammer dan, het is een goudmijn voor de eigenaren.

Twitter is de ultieme pijnlichaam-generator, daar kan geen oorlog of geen natuurramp tegen op als je kijkt naar de schaal waarop het wordt gebruikt. Het pijnlichaam dat door Eckhart Tolle’s methoden aan de ene kant wordt opgelost, wordt door Twitter aan de andere kant op veel grotere schaal gevoed. 

Terwijl het woordenboek simpelweg beweert dat “medium” betekent “al wat dient tot de overdracht van informatie”, is de werkelijkheid dat Twitter geen neutraal brokje infrastructuur is, voorzien van wat algoritmes, maar een product is met een waarschijnlijk zeer meetbaar negatief effect op het bruto nationaal geluk en op de geestelijke volksgezondheid.

Reden, lijkt me, voor enige serieuze introspectie ten kantore van de Twitter-directie. Maar nee, geen introspectie maar projectie: Jack Dorsey, CEO van deze pijnlichaam-verdubbelaar, gaat op de moralistentoer om ons te vertellen wat we wel en wat we niet mogen posten. Het is als de tabaksindustrie die ons vertelt dat roken geen probleem is als we maar zorgen dat we het alleen in het weekend doen en daarbij goed diep ademhalen: zeeeer ongeloofwaardig.